"Ισινέ ντα νασινέ"......"Ήτανε δεν ήτανε"....

Το τραγούδι από την ομώνυμη ταινία του Μενέλαου Καραμαγγιώλη,
σε ελεύθερη απόδοση από τα Τσιγγάνικα.
Μουσική: Νίκος Κυπουργός
Τραγούδι: Κώστας Παυλίδης, Δώρα Μασκλαβάνου

Τσιγγάνο είναι ωραίο να σε λένε
Τσιγγάνος δεν είναι εύκολο να είσαι
Δεν ξέρω τι θα γίνω
Δεν ξέρω

Τσιγγάνος θα ήταν ωραίο να είμαι
Θα 'θελα πολύ να είμαι
Δεν ξέρω Τσιγγάνος τι είναι
Δεν ξέρω 

Τσιγγάνικο παραμύθι

Ο Θεός δημιούργησε όλο τον κόσμο και τη έβδομη μέρα σκέφτηκε ότι είχε τελειώσει το έργο του. Κάθισε κάτω από ένα δέντρο για να ξεκουραστεί. Ξαφνικά θυμήθηκε ότι είχε παραλείψει να κάνει κάτι. Δεν είχε κάνει τίποτε με την υπομονή και δεν ήξερε που να βρει το πιο κατάλληλο μέρος για να τη βάλει. Ο Θεός άρχισε να σκέφτεται τι να κάνει σχετικά μ' αυτό. Πρώτα απ' όλα αποφάσισε να προικίσει το νερό μ' αυτό και το έκανε, αλλά το νερό στέγνωσε. Τότε ο Θεός ήθελε να προικίσει το δέντρο με υπομονή αλλά το δέντρο βάρυνε πολύ, τα κλαδιά του λύγισαν, έσπασαν και σάπισαν. Έπειτα ο Θεός πήγε στο βράχο και είπε: "Βράχε! σου δίνω τη δύναμη της υπομονής". Αλλά ο βράχος δεν άντεξε το βάρος και έσπασε και διαλύθηκε σε πέτρες και άμμο.
Τελικά κατάλαβε ο Θεός ότι έπρεπε να δώσει την υπομονή στον άνθρωπο, ο οποίος ζούσε στο παράδεισο. Και έτσι έκανε, ο άνθρωπος βόγκηξε από απελπισία, αναστέναξε αλλά τελικά το ανέχτηκε. Από τότε οι άνθρωποι μπορούν να αντέχουν περισσότερο από το νερό, το δέντρο και τη πέτρα.

πηγή: http://www.romoffice.net/index.php

Τσιγγάνικο παραμύθι της Ρωσίας 

«Όλα τούτα που θα σας πω, έγιναν πολύ, πολύ παλιά. Ήταν ένας τσιγγάνος που ταξίδευε με την οικογένειά του. Το άλογό του ήταν κοκαλιάρικο και δεν στεκόταν καλά στα πόδια του. Έτσι λοιπόν, όσο μεγάλωνε η οικογένειά του τσιγγάνου, γινόταν όλο και πιο δύσκολο να σέρνει τη βαριά καρότσα που γέμιζε με παιδιά. Τα παιδιά ήταν τόσα πολλά και στοιβαγμένα το ένα πάνω στ’ άλλο, που το κακόμοιρο το άλογο προχωρούσε με μεγάλη δυσκολία και συνέχεια περπατούσε. Το κάρο έγερνε με δύναμη μία από τ’ αριστερά μία από τα δεξιά, και τα μπακίρια κι οι κατσαρόλες κατρακυλούσαν έξω κι όλο και κάποιο ξυπόλητο παιδάκι έπεφτε κάτω. Την ημέρα τα πράγματα δεν ήταν και τόσο άσχημα. Ο τσιγγάνος έβλεπε κι έτσι σήκωνε τα κατσαρολικά και τα παιδάκια. Στο σκοτάδι όμως, δεν μπορούσε να δει. Αλλά έτσι κι αλλιώς, ποιος μπορούσε να μετρήσει μία τόσο μεγάλη φαμίλια; Το άλογο συνέχιζε να πηγαίνει κι ο τσιγγάνος ταξίδευε σ’ όλη τη γη. Απ’ όπου κι αν περνούσε άφηνε κι ένα παιδί. Όλο και περισσότερα μέχρι που στο τέλος γέμισε όλη η γη τσιγγάνους. Γι’ αυτό και συναντάς τσιγγάνους όπου κι αν πας…».

 από το βιβλίο "Τσιγγάνοι: ιστορία, δημογραφία, πολιτισμός", Κ. Κόμης, Ελληνικά Γράμματα, Αθήνα, 1998

Συναντώντας τη συγγραφέα Φωτεινή Φραγκούλη

Πώς αρχίσατε να γράφετε βιβλία για παιδιά; 

Δεν ξεκίνησα να γράφω βιβλία για παιδιά. Απλά ξεκίνησα να γράφω. Ο τρόπος μου ταιριάζει σε αυτό που ονομάζουμε «λογοτεχνία για παιδιά». Κάποτε αφηγήθηκα ένα παραμύθι στους μαθητές μου στο σχολείο, το οποίο τους άρεσε πολύ, οπότε συνέχισα γράφοντας κι έτσι έγινα συγγραφέας χωρίς καλά καλά να το καταλάβω.

Ποια είναι τα εργαλεία της δημιουργίας σας;

Γράφω με στυλό, μαύρο ή μπλε, λίγο χοντρό, πάνω σε χαρτί. Αφού γράψω αρκετά και το ευχαριστηθώ και αφού σβήσω και γράψω, και σβήσω και ξαναγράψω, μετά τα δακτυλογραφώ όλα στον υπολογιστή. Εξαρτάται από το πως αντιλαμβάνεται κανείς το χρόνο. Εγώ απολαμβάνω την καθυστέρηση στη γραφή. Δεν βιάζομαι. Πως είναι, όταν κάθεσαι με τους φίλους σου και μιλάς για πολύ ώρα; Έτσι κι εγώ : θέλω να κάθομαι με τις λέξεις, να τις χτενίζω, να τις σκουπίζω, να τις σβήνω, να τις ξαναγράφω. Δεν θεωρώ αυτή τη διαδικασία καθυστέρηση, γιατί στη συγγραφή βιώνω διαφορετικά το χρόνο.

Από πού πηγάζουν οι ιστορίες σας;

Από παντού. Από τους ήχους, από τις εικόνες, από τις μυρωδιές, από περιστατικά κι από ανατροπές.

Πού γράφετε;

Γράφω κατ’ αρχήν στο μυαλό μου. Δηλαδή μπορεί να περπατώ και να σκεφτώ κάτι. Έχω ένα σημειωματάριο μαζί μου όπου γράφω. Τυχαίνει όμως να ξεχάσω να σημειώσω μια ιδέα και να τη θυμηθώ εκεί που δεν το περιμένω. Από τις σημειώσεις μου λοιπόν η ιστορία περνάει, καθαρογραμμένη πλέον, στο χαρτί μου.

Ποια ήταν τα αγαπημένα σας παιδικά βιβλία όταν ήσασταν μικρή;

Το πρώτο βιβλίο που με μάγεψε ήταν μια συλλογή παραμυθιών του Άντερσεν που μου είχε φέρει η μητέρα μου. Επίσης μου αρέσουν πολύ τα παιδικά ποιήματα του Κρίστιαν Μόργκενστερν. Από τα ελληνικά αγαπώ τον Όμηρο : την Ιλιάδα και την Οδύσσεια. 

Ποιο ήταν το αγαπημένο σας μάθημα στο σχολείο;

Όταν ήμουν μαθήτρια μου άρεσε πολύ η Ιστορία και η Έκθεση. Για να λέμε την αλήθεια, όλα τα μαθήματα μου άρεσαν: το ευχαριστιόμουνα το σχολειό. Τώρα που διδάσκω, στα αγαπημένα μου συγκαταλέγεται πλέον και η Φυσική.

Ποιο ήταν το αγαπημένο σας παιχνίδι όταν ήσασταν μικρή;

Η κούνια. Έξω από την πόρτα μου στο Μόλυβο, υπάρχουν δυο πλατάνια, στα κλαδιά των οποίων μού κρέμαγε η μητέρα μου ένα σκοινί. Έκανα κούνια και τραγουδούσα.

Ποιο είναι το αγαπημένο σας φαγητό και ποιο σιχαίνεστε;

Αγαπημένα φαγητά - ως μαγείρισσα και η ίδια -  έχω πολλά. Το καλύτερό μου όμως είναι το καλό, ζυμωτό ψωμί με το τυρί και η ντοματοσαλάτα. Δεν έχω κάποιο που σιχαίνομαι αλλά δεν τρελαίνομαι για τα σαλιγκάρια.

Πώς ήταν η μέρα σας σήμερα;

Ήταν μια πολύ ωραία, δημιουργική, μέρα στο σχολείο, γιατί ετοιμάζουμε μια γιορτή με τους μαθητές μου

Τι θα γίνετε όταν μεγαλώσετε;

Είμαι μεταξύ αρχιτέκτονα και αρχαιολόγου, αλλά μάλλον αρχιτέκτονας. Η αρχιτεκτονική με γοητεύει πολύ.

Ποιο είναι το αγαπημένο σας χρώμα και γιατί;

Μου αρέσει το ανοιχτό πράσινο που έχουν τα φρέσκα φύλλα του πλατάνου

Τι είναι το καλύτερο πράγμα που θα μπορούσε να σας δώσει ποτέ κανείς;

Αγάπη και τραγανά κερασάκια!

Αν μπορούσατε να ήσασταν ο ήρωας ενός παιδικού βιβλίου ποιος θα ήταν αυτός;

Η Τοσοδούλα.

Ποιο είναι το πιο μαγικό και περιπετειώδες μέρος που έχετε βρεθεί;

Η τάξη μου!

Τι είναι η μαγεία;

Μαγεία είναι οι μυρωδιές που έρχονται από την κουζίνα, το άρωμα της μαμάς μου, το γιασεμί, η βροχή όταν πέσει στο χώμα. Τα απλά πράγματα είναι η μαγεία. Όταν μυρίζουν οι κουραμπιέδες, όταν βλέπεις ένα ηλιοβασίλεμα, όταν ακούς ένα πουλί να κελαηδά , όταν βλέπεις τα πρώτα καρπούζια στα οπωροπωλεία, όλα αυτά είναι μαγεία. Και τα χέρια των ανθρώπων, όταν κάνουν το καλό, είναι μαγεία.

Τι γίνεται μετά το «έζησαν αυτοί καλά και εμείς καλύτερα»;

Για μένα καμία ιστορία δεν έχει τέλος. Ένα βιβλίο μπορεί να τελειώνει εκεί όπου σταματά να διαβάζει ένας αναγνώστης, αλλά η ιστορία αρχίζει από τη στιγμή που τελειώνει το βιβλίο. Έτσι όπως δηλαδή αυτή κάθεται μέσα στην ψυχή του αναγνώστη, πως εκείνος την επεξεργάζεται και που τον ταξιδεύει, σε σχέση με τα συναισθήματα που του δημιούργησε. Εκεί αρχίζει η πραγματική ιστορία και ίσως εκεί είναι και το νόημά της, όταν αυτή αρχίσει να κάνει τη διαδρομή της μέσα στον άνθρωπο που τη διάβασε. 

Ποιο είναι το τελευταίο όνειρο που θυμάστε;

Είδα στον ύπνο μου ότι μου έφεραν ένα ψαράκι για να το μαγειρέψω και ήταν ζωντανό. Κι εγώ δεν άντεχα να περιμένω να πεθάνει μέσα στον νεροχύτη της κουζίνας μου, οπότε το έβαλα σε μια σακουλίτσα με νερό και πήγα και το έριξα στην θάλασσα. Δεν μοιάζει με παραμύθι; Το έφτιαξα λοιπόν σε ιστορία και λέγεται «Ο Λύχνος» 

συνέντευξη της Φωτεινής Φραγκούλη στον Μικρό αναγνώστη  

Η Φωτεινή Φραγκούλη γεννήθηκε και μεγάλωσε στο Μόλυβο της Λέσβου. Από μικρή βρήκε στις λέξεις ότι πιο πολύ τη γοήτευε για να εκφραστεί. Έχει σπουδάσει παιδαγωγικά και ψυχολογία και εργάζεται ως δασκάλα στο 106^ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών. Η παρουσία των μικρών της φίλων στη ζωή της, της δίνει χαρά και δύναμη.

Έργα της είναι: «Το χωραφάκι της αγάπης», Γνώση, 1990, «Η Κυράνη του δάσους», Αλεξάνδρεια, 1993 (έργο που ανέβηκε σε θεατρική παράσταση από την Πειραματική Σκηνή της Τέχνης στη Θεσσαλονίκη το 2008 και στο πλαίσιο του προγράμματος Μελίνα Μερκούρη ταξίδεψε σε πόλεις της Ελλάδας και του εξωτερικού), «Η Πορφυρένια και το μαντολίνο της», Αλεξάνδρεια, 1995, «Το μισό πιθάρι», Ελληνικά Γράμματα, 2000 (Α΄ βραβείο του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου και βραβείο του περιοδικού «Διαβάζω»), «Το ταίρι της αταίριαστης», Ελληνικά Γράμματα, 2003 (ένα παραμύθι για μεγάλους), «Οι άγγελοι των κοχυλιών», Ελληνικά Γράμματα, 2003, «Το τραγούδι της Περσεφόνης», Ελληνικά Γράμματα, 2005 (Α΄ βραβείο του Κύκλου του Ελληνικού Παιδικού Βιβλίου), «Εφτά ορφανά μολύβια… εφτά ιστορίες», Ελληνικά Γράμματα, 2008 (Κρατικό βραβείο παιδικού λογοτεχνικού βιβλίου 2009 και βραβείο εικονογραφημένου παιδικού βιβλίου περιοδικού «Διαβάζω», 2009), «Κατ-γατ-καραγάτ», Εκδόσεις Πατάκη, 2011.

Εις την Πόλιν

 

Μια μέρα στα Μινωικά ανάκτορα

  

 

Τζιτζίκια στήσαν το χορό στης Μαργαρίτας τ' αλωνάκι

Μαζί τους και οι ποιητές. Ο Ρίτσος κι ο Ελύτης.

Πώς η αγάπη μπορεί να γίνει μεταδοτική

 

 

Η μινωική Θήρα

η τοιχογραφία της άνοιξης

Στη θέση Ακρωτήρι της Θήρας-Σαντορίνης υπήρχε μια προϊστορική πόλη του κυκλαδικού πολιτισμού, που όμως είχε επηρεαστεί πολύ από τον μινωικό πολιτισμό της Κρήτης. Η πόλη αυτή καταστράφηκε γύρω στο 1500 π.Χ. από μία μεγάλη έκρηξη του ηφαιστείου του νησιού. Οι ανασκαφές που άρχισαν το 1967 φανέρωσαν σε σχετικά πολύ καλή κατάσταση σπίτια, δρόμους, καθημερινά σκεύη και τοιχογραφίες.

 

Αυτό που εντυπωσιάζει είναι οι τοιχογραφίες, οι οποίες με έντονα και καθαρά χρώματα μας περιγράφουν πολύ ζωντανά τη ζωή των ανθρώπων στη Θήρα περισσότερο από 3.500 χρόνια πριν.

  

Ορισμένες τοιχογραφίες παρουσιάζουν σκηνές από τη φύση: λουλούδια, πουλιά, ψάρια, ζώα, αντιλόπες. 

Άλλες παρουσιάζουν σκηνές από την καθημερινή ζωή: παράσταση δύο παιδιών που πυγμαχούν, τα οποία μάλιστα φορούν και πυγμαχικά γάντια.

              παράσταση ενός ψαρά που κρατά στα χέρια του περήφανα τα ψάρια που ψάρεψε

 

                                              γυναίκες ωραία ντυμένες και βαμμένες

νηοπομπή

στολισμένα καράβια με ανθρώπους που ξεκινούν πιθανόν για ναυμαχία ή αποτελούν μέρος ιεροτελεστίας.

οι κροκοσυλλέκτριες

Βλέποντας αυτές τις τοιχογραφίες θαυμάζει κανείς την τέχνη αυτής της εποχής, αλλά και τη δουλειά των αρχαιολόγων και των συντηρητών και απορεί πώς διατηρήθηκαν σε τόσο καλή κατάσταση τα χρώματα στο πέρασμα χιλιάδων χρόνων.

από το βιβλίο της Ειρήνης Νάκου "Το Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο"

Οι Μυκηναίοι γράφουν...

Κνωσός. Πινακίδες Γραμμικής Β

 Αν ζούσες, φίλε μας, τα μακρινά εκείνα χρόνια, δεν θα έγραφες σε χαρτί, ούτε βέβαια σε υπολογιστή! Θα έπαιρνες πηλό και πάνω του θα χάραζες το κείμενό σου γρήγορα-γρήγορα όσο ο πηλός σου θα ήταν νωπός. Ύστερα θα τον στέγνωνες στον ήλιο. Δεν θα τον έψηνες. Να, έτσι έγραφαν οι Μυκηναίοι! Οι γραφείς τους ήταν σαν τους σημερινούς γραμματείς που εργάζονται στις επιχειρήσεις.

Μόνο που εκείνοι έπαιρναν πηλό και πάνω χάραζαν ό,τι ήθελαν να γράψουν. Αυτά τα κομμάτια πηλού τα λέμε πινακίδες.

Η μυκηναϊκή γραφή είναι η πρώτη ευρωπαϊκή γραφή που έχει αποκρυπτογραφηθεί και αποτελεί την προγιαγιά της ελληνικής γλώσσας. Ξαφνιάζει η αντοχή των μυκηναϊκών λέξεων στο χρόνο. Πλάστηκαν 700 χρόνια πριν από τον Όμηρο κι όμως χρησιμοποιούνται ακόμη και σήμερα!

Οι πρώτες πινακίδες με μυκηναϊκή γραφή, τη Γραμμική Β, ανακαλύφθηκαν από τον Άρθουρ Έβανς στα πλουσιότατα αρχεία του ανακτόρου της Κνωσού, στην Κρήτη. Δεν μπορούσε όμως να τις διαβάσει.  

Δίσκος της Φαιστού: το αρχαιότερο έντυπο κείμενο του κόσμου. Υπάρχουν πάνω του 45 διαφορετικά σημεία ιερογλυφικής γραφής. Πήλος, 1700 π.Χ. και τώρα Ηράκλειο, Αρχαιολογικό Μουσείο

Δύο τύποι γραφής παλαιότεροι από τη Γραμμική Β εμφανίστηκαν και αυτοί στην Κρήτη: η Ιερογλυφική και η Γραμμική Α. Στα ιερογλυφικά κάθε εικόνα εκφράζει μια έννοια, κάτι συγκεκριμένο. Αυτή τη γραφή τη βλέπουμε στον μοναδικό πήλινο δίσκο που βρέθηκε στη Φαιστό.

Αυτός ο δίσκος της Φαιστού θεωρείται το πιο παλιό δείγμα τυπογραφίας στον κόσμο! Ίσως πάλι το αρχαιότερο βιβλίο της ανθρωπότητας να είναι αυτό που βρέθηκε σ' ένα ναυάγιο του 14 αιώνα π.Χ. κοντά στη Μικρασιατική ακτή. Ένα πλοίο μετέφερε μυκηναϊκά εμπορεύματα και πρώτες ύλες: χαλκό, κασσίτερο, ελεφαντόδοτο, ήλεκτρο, έβενο και αμφορείς με χιώτική μαστίχα. Σ' αυτό το πλοίο, λοιπόν, που ναυάγησε, βρέθηκαν δυο πινακίδες, σαν βιβλίο, που είχαν χαραγμένα πάνω τα ονόματα των πελατών και το κατάστιχο των εμπορευμάτων.

Απόσπασμα από το βιβλίο της Σοφίας Γιαλουράκη "Χρυσές Μυκήνες", εκδόσεις Ακρίτας

Βρέθηκε το 1908 στα ερείπια του μινωικού ανακτόρου στη Φαιστό