Το ταξίδι μας προς το "Μισό πιθάρι" ΙΙΙ

Το ταξίδι μας προς το "Μισό πιθάρι" περνά μέσα από την Πόλη. Μήνες προετοιμασίας και η στιγμή προς την Αγιά Σοφιά έφτασε. Στην Πόλη όσες φορές και αν πας, είναι σα να πας για πρώτη φορά. Γιατί την Πόλη την είπαν Πόλη, γιατί ήταν η όμορφη πόλη του κόσμου.

Έξω από την Αγιά Σοφιά, ακούγοντας τον ξεναγό μας. Με τη βοήθειά του κατορθώσαμε στις λίγες μέρες που είχαμε στη διάθεσή μας να πάρουμε εικόνες και ήχους, στιγμές πολύτιμες από έναν τόπο "ακριβό".

Στιγμές ανάπαυλας λίγο προτού την κατάβαση στο Ιερό Παλάτιο. Τώρα γνωστό ως Μουσείο ψηφιδωτών. Εκεί θα δούμε τα περίφημα επιδαπέδια ψηφιδωτά. Το Ιερό Παλάτιο συνδεόταν υπογείως με τον Ιππόδρομο. Άλλωστε κάτω από όλη σχεδόν την Κωνσταντινούπολη υπάρχει μια ακόμα πόλη: η υπόγεια, χτισμένη μέσα σε κινστέρνες, δεξαμενές νερού. Η πόλη κάτω από την Πόλη.

Κατεβαίνοντας από το Φανάρι, μετά τους Β' Χαιρετισμούς, και προς τη Μεγάλη του Γένους Σχολή. Μέσα από την ελληνική συνοικία. Εδώ πια, στα ελληνικά σπίτια, εγκαθίστανται κάτοικοι από τα ενδότερα της Τουρκίας. Έχουν το δικαίωμα να ανοίξουν όποιο σπίτι θέλουν, όσο ετοιμόρροπο, και να το κατοικήσουν. Και να τους ανήκει πλέον. Τόσο απλά.

Προς τη Μεγάλη του Γένους.

Η Μεγάλη του Γένους από την πίσω πλευρά. Μέσα από συρματοπλέγματα. Έτσι όπως υπάρχει σήμερα και ζει ο Ελληνισμός στην Πόλη. Μέσα στα "συγκεκριμένα" συρματοπλέγματα. Μέσα στα επιτρεπτά όρια.

Την επόμενη μέρα επισκεπτόμαστε το Μπαλουκλί. Το μοναστήρι της Ζωοδόχου Πηγής, της Παναγίας της Μπαλουκλιώτισσας. Με το αγίασμά της. Χρόνια να υπάρχει ως πηγή ιαματική, ως τόπος προσκυνήματος. Κατεβαίνοντας λοιπόν προς το Αγίασμα. Για το Μπαλουκλί μιλά και η Λωξάντρα στο αντίστοιχο βιβλίο της Μαρίας Ιορδανίδου. Αλλά και ο Γεώργιος Βιζυηνός στο ποίημά του "Το Μπαλουκλί" (Τα ψάρια της Ζωοδόχου Πηγής), ποίημα που το θυμόταν από στήθους ο Διευθυντής, γιατί το διδάσκονταν παλιά οι μαθητές στα σχολεία.

Σαράντα μέρες πολεμά ο Μωχαμέτ να πάρη
        την Πόλη την μεγάλη.
Σαράντα μέρες έκαμεν ο 'γούμενος το ψάρι
        στα χείλη του να βάλη. 

Απ' τες σαράντα κι ύστερα, πεθύμησε να φάγη
        τηγανισμένο ψάρι.
–Αν μας φυλάγ' η Παναγιά καθώς μας'ε φυλάγει,
        την Πόλη ποιος θα πάρη; 

Ρίχτει τα δίχτυα στον γιαλό, τρία ψαράκια πιάνει,
        –Θεός να τα βλογήση!
Το λάδι βάλλει στην φωτιά μες στ' αργυρό τηγάνι,
        για να τα τηγανίση. 

Τα τηγανίζ' από την μια, και πά' να τα γυρίση
        κι από το άλλο μέρος.
Ο παραγιός του βιαστικά πετά να του μιλήση,
        και τάχασεν ο γέρος! 

–Μην τηγανίζης, γέροντα, και μόσχισε το ψάρι
        στην Πόλη την μεγάλη!
Την Πόλη την εξακουστή οι Τούρκοι έχουν πάρει,
        μας κόβουν το κεφάλι! 

–Στην Πόλη Τούρκου δεν πατούν κι Αγαρηνού ποδάρια!
        Με φαίνεται σαν ψεύμα!
Μ' αν είν' αλήθεια το κακό, να σηκωθούν τα ψάρια
        να πέσουν μες στο ρεύμα! 

Ακόμ' ο λόγος βάσταγε, τα ψάρι' απ' το τηγάνι,
        την μια μεριά ψημένα,
πηδήξανε κι επέσανε στης λίμνης την λεκάνη,
        γερά, ζωντανεμένα. 

Ακόμ' ώς τώρα πλέουνε, κόκκιν' από το μέρος,
        όπου τα είχε ψήσει.
Φυλάγουν το Βυζάντιο ν' αναστηθή κι ο γέρος
        να τ' αποτηγανίση.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΒΙΖΥΗΝΟΣ

Στους τάφους των Πατριαρχών. Στο Μπαλουκλί.

 

Έξω από το Μπαλουκλί. Μικρή στάση.

Κατεβαίνοντας από τη Μονή της Χώρας προς τη Μονή της Παναγίας των Βλαχερνών. Και να έρχονται τα λόγια από το "Μισό πιθάρι".

Στη Μονή Βλαχερνών. Εδώ όπου για μια ολόκληρη νύχτα έψαλαν τον Ακάθιστο ύμνο, όρθιοι ενώπιον της εικόνας της Παναγίας από ευγνωμοσύνη που έσωσε την Πόλη από τους Αβάρους, όταν την πολιορκούσαν το 626 μ.Χ.

Η εικόνα της Βλαχερνίτισσας λιτανεύτηκε στις επάλξεις από το γιο του αυτοκράτορα Ηρακλείου, που απουσίαζε σε εκστρατεία, τον πατριάρχη Σέργιο και το λαό της Πόλης. Η πολιορκία λύθηκε. Η Πόλη σώθηκε και η σωτηρία αποδόθηκε στην Παναγία. Σύσσωμος ο λαός οδηγήθηκε με την εικόνα στον ιστορικό ναό όπου αγρύπνησε ψάλλοντας τον Ακάθιστο Ύμνο.

Και εμείς με τη σειρά μας ψάλλουμε, προτού αποχωρήσουμε, μπροστά από την εικόνα Της το "Τη Υπερμάχω Στρατηγώ" με τη βοήθεια του ψάλτη που είναι και φύλακας του προσκυνήματός Της.

Στη συνέχεια επισκεπτόμαστε το πάρκο των μινιατούρων. Όλη η Τουρκία και τα μνημεία της, θρησκευτικά και άλλα, υπάρχουν σε μικρογραφία εντός αυτής της τεράστιας έκτασης.

Η Παναγία Σουμελά στο πάρκο μινιατούρων.

Η περιήγηση συνεχίζεται. Τώρα προς τη Μεγάλη Οδό του Πέραν. Το Ιστικλάρ. Προχωρούμε σε ομάδες, ο ένας δίπλα στον άλλο, με το φόβο μη χαθούμε. Χιλιάδες άνθρωποι την ίδια στιγμή τον διασχίζουν. Από την πλατεία Ταξίμ προς τον πύργο του Γαλατά. Με κατεύθυνση προς τη θάλασσα.

Ο Πύργος του Γαλατά. Χτίστηκε από τη γενουατική παροικία και ονομάστηκε "Πύργος του Ιησού", ενώ αρχικά χρησιμοποιήθηκε ως προπύργιο. Ο περιηγητής Εβλιγιά Τσελεμπή αφηγείται πως από τον πύργο του Γαλατά κατάφερε να πετάξει το 17ο αιώνα ο Χεζαρφέν Αχμέτ Τσελεμπή, με αυτοσχέδιο μηχανισμό φτερών, κατορθώνοντας να διασχίσει το Βόσπορο και να προσγειωθεί με επιτυχία στο Ουσκουντάρ. Από τον Πύργο βλέπει κανείς το Βόσπορο, τον Κεράτιο Κόλπο, την ιστορική χερσόνησο της Κωνσταντινούπολης.

Είναι ήδη μεσημέρι. Μεσημέρι ζεστό της Άνοιξης. Κατεβαίνουμε προς τη θάλασσα. Μέσα από τα στενά της συνοικίας του Γαλατά. 

Νάτη λοιπόν

Διασχίζοντας τη γέφυρα του Γαλατά με κατεύθυνση το λιμάνι. Εκατοντάδες ερασιτέχνες ψαράδες δεξιά και αριστερά της. Ένα πλήθος κόσμου, σα γιορτή.

Επιβίβαση για την κρουαζιέρα στο Βόσπορο.

Το καθιερωμένο τσάι εν πλω.

Μπροστά από το Επταπύργιο, γνωστό ως Γεντί Κουλέ (Yedikule). Είναι ένα κάστρο ενσωματωμένο στα τείχη της Κωνσταντινούπολης, στο νοτιοδυτικό τους τμήμα παρά την Χρυσεία Πύλη που θεμελιώθηκε από τον Αυτοκράτορα του Βυζαντίου Ζήνωνα. 

Μπροστά στη δύση.

Μπροστά στον Πύργο του Λέανδρου ή αλλιώς τον Πύργο της κόρης με τους παράλληλους μύθους που τον αφορούν. Χτίστηκε από τον αυτοκράτορα του Βυζαντίου Μανουήλ Α' τον Κομνημό (1143-1180) για να εμποδίζει, με αλυσίδα που έφτανε μέχρι τον απέναντι πύργο των Μαγγάνων στην ακτή του Γαλατά, την είσοδο στον Κεράτιο κόλπο. Καταστράφηκε το 1509 από σεισμό και το 1719 από πυρκαγιά, αλλά πάντα τον ανοικοδομούσαν. Στους Βυζαντινούς ήταν γνωστός με το όνομα Άρκλα. Αργότερα, ονομάστηκε λανθασμένα από τους Ευρωπαίους «Πύργος του Λέανδρου», επειδή συνέδεσαν το όνομα του με τον μύθο της Ηρούς και του Λέανδρου, που αναφέρεται όμως στην περιοχή του Ελλησπόντου. Η σημερινή του ονομασία ως «Πύργος της Κόρης» προέρχεται από αυτή την εκδοχή.

Μπροστά στη νύχτα που ήδη άρχισε. Και στην επιστροφή.

Η επόμενη μέρα μας βρίσκει εν πλω ξανά. Προς τα Πριγκηπονήσια. Εκεί όπου το σχολείο μας θα αδελφοποιηθεί με τη Σχολή της Πριγκήπου.

Η μέρα είναι βροχερή. Καταιγίδα και αντάρα. Κλυδωνιζόμαστε, αλλά έχει και αυτό την ομορφιά του.

Στους δρόμους της Πριγκήπου. Με τις άμαξες και τα πανέμορφα σπίτια.

Με τα δώρα της αδελφοποίησης καθ' οδόν.

Κυριακή 16 Μαρτίου 2014. Στη Θεία Λειτουργία με τον Επίσκοπο Πριγκηποννήσων π.Ιάκωβο.

Οι μαθητές της Σχολής της Πριγκήπου βαδίζοντας προς τη Θεία Κοινωνία.

Βαδίζοντας για το Αντίδωρο.

Έπειτα ήρθε η ώρα για την αδελφοποίηση. Συγκεντρωνόμαστε στο Πνευματικό κέντρο της Εκκλησίας. Εκεί μας φιλοξενούν.

  

Η μαθήτρια της Γ' Γυμνασίου, Σοφία Ρώσσιου, μιλά για την εμπειρία της επίσκεψής μας, για την ανάγκη αυτής της αδελφοποίησης, για τη συγκίνηση που μας διακατέχει, καθώς βρισκόμαστε σε αυτόν τον τόπο του Απόδημου πλέον Ελληνισμού.

Σεβασμιότατε, Αιδεσιμότατοι,

κ.Διευθυντά της Ελληνικής Σχολής Πριγκήπου,  κ.Διευθυντά του 3^ου Γυμνασίου Πτολεμαΐδας.

Δάσκαλοι και καθηγητές,   Κυρίες, Κύριοι, Αγαπητοί μαθητές,

εκ μέρους των συμμαθητών μου, θα ήθελα να σας πω ότι είμαστε ιδιαίτερα συγκινημένοι που βρισκόμαστε στα μέρη αυτά .Η παρουσία μας εδώ σήμερα δεν είναι τυπική.

Εχοντας οι περισσότεροι από εμάς καταγωγή από τα μέρη της Μικράς Ασίας και του Πόντου  θεωρούμε ότι αυτό το ταξίδι είναι κατά κάποιο τρόπο ένα προσκύνημα. Αποτίουμε φόρο τιμής στους προγόνους που είναι θαμμένοι στα μέρη αυτά. Και έχουμε πολλούς.

Η επιδίωξη και η σύναψη μιας σχέσης μ’ ένα σχολείο που λειτουργεί στα μέρη αυτά -και μάλιστα εδώ στην Πρίγκηπο- δεν είναι μια τυπική διαδικασία.

Εμείς τα παιδιά, οι μαθητές, θα ενώσουμε τις ψυχές μας με τα παιδιά αυτού του τόπου, του αγαπημένου και πονεμένου. Τους μαθητές της Ελληνικής Σχολής Πριγκήπου θα τους θεωρούμε πλέον συμμαθητές μας και τα δυο σχολεία θα είναι πια αδελφά σχολεία, μ’ όλες τις υποχρεώσεις που δημιουργεί μια τέτοια σχέση.

Θα φροντίσουμε εμείς, οι μαθητές των δύο σχολείων, να διατηρήσουμε αυτή τη σχέση, να την κάνουμε αληθινή και ζωντανή, μια σχέση  ουσιαστική, ανάμεσα σε μαθητές, δηλ. παιδιά που μοιράζονται τη γνώση και ας τους χωρίζουν χιλιόμετρα.

                                                                                      Σας ευχαριστώ

Η κ. Αγνή Νικολαϊδου ως μικρό παιδί φοίτησε στη Σχολή της Πριγκήπου. Τώρα πια είναι η δασκάλα της. Αυτή μας υποδέχεται και μας μιλά για τις δυσκολίες και τις ιδιατερότητες αυτού του ξεχωριστού σχολείου. Η συγκίνηση είναι μεγάλη και από τις δυο πλευρές. Εμείς γιατί γνωρίζουμε μαθητές, δασκάλους, ανθρώπους μικρών νησίδων ελληνισμού πέρα από την ελλαδική επικράτεια. Αυτό που έχει απομείνει από τη Βυζαντική αυτοκρατορία και μετά τα ολέθρια γεγονότα του Σεπτεμβρίου του 1955. Εκείνοι γιατί με την επίσκεψή μας δε νιώθουν μόνοι. Έστω και για λίγο, η απομόνωση που υπάρχει από το τουρκικό κράτος, καταλύεται μέσα από τους συμπατριώτες τους που έφτασαν από την Ελλάδα.

Ο διευθυντής της Σχολής της Πριγκήπου, Στυλιανός Καραγιάννης, με τους μικρούς μαθητές του.

Οι μικροί μαθητές έχουν ετοιμάσει μια μικρή γιορτή για μας. Αυτά τα χαριτωμένα παιδιά με την απλότητά τους, τα σπασμένα ελληνικά και την προσπάθειά τους προς τη γλώσσα και την παιδεία, έμειναν στην ψυχή μας ως μια από τις πιο δυνατές στιγμές της ζωής μας.

Δεχόμαστε δώρα και ενθύμια από τον Επίσκοπο Πριγκηπονήσων προς το Διευθυντή και το Σχολείο μας.

Αλλά και από τους μαθητές του: ένα μικρό καράβι. "Με καράβι ήρθατε" μας λέει η δασκάλα τους "με καράβι και να ξανάρθετε". Η ευχή να ανταμώνουμε στο εξής μας συνοδεύει. Τα παιδιά τούτα έγιναν κατ' αυτόν τον τρόπο μαθητές και αδέλφια μας. 

Και τα δικά μας δώρα προς τη Σχολή. Ένα καλάθι μνήμες και από τον δικό μας προσφυγικό τόπο.

Στη συνέχεια επισκεπτόμαστε επιτέλους την Ελληνική Σχολή της Πριγκήπου. Το σχολείο των μικρών καινούριων φίλων μας.

Στις αίθουσες της Σχολής οι δικοί μας μαθητές με τον Διευθυντή.

Και με τον Διευθυντή της Ελληνικής Σχολής.

Παντού η σφραγίδα του Ατατούρκ. Τίποτα δίχως το βλέμμα του. Ακόμα και οι ζωγραφιές των μικρών μαθητών. Έτσι, για να υπενθυμίζει σε όλους ότι το κράτος είναι παντού.

Ο π.Δημήτριος αναλαμβάνει την ξενάγησή μας στην ιστορική Σχολή της Πριγκήπου που είχε παλιότερα πάνω από 400 μαθητές. Τώρα, μετά τον τελευταίο σεισμό, το κτίριο κρίθηκε ακατάλληλο και το σχολείο φιλοξενείται σε ένα τουρκικό κτίριο, αυτό που πριν επισκεφτήκαμε. Δίπλα από την Ελληνική Σχολή η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου.

Μικρή ξεκούραση προτού επιβιβαστούμε προς τη Χάλκη. Τα παιδία παίζει.

Γλάροι μας συνοδεύουν εν πλω. Δεν τους βλέπουμε. Διακρίνουμε μονάχα τα ποδαράκια τους πάνω από το καραβόπανο.

Στη Σχολή της Χάλκης. Η Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης, προτού κλειστεί από τις τουρκικές αρχές το 1971, ήταν η κύρια θεολογική σχολή του Οικουμενικού Πατριαρχείου της Κωνσταντινούπολης. Γίνεται αγώνας για να ανοίξει ξανά. Ο αγώνας δυστυχώς περνά μέσα από τους διπλωματικούς εκβιασμούς και ελιγμούς της Τουρκίας. Για την ώρα η Σχολή είναι επισκέψιμη και έτοιμη ανά πάσα στιγμή να παραδοθεί στους μαθητές της. Οι τάξεις, τα θρανία τούς περιμένουν. Η θαπλωρή που νιώθεις όταν μπαίνεις, παρά το κρύο του Μαρτίου, θέλει να δώσει σε όλους τους επισκέπτες τη βεβαιότητα ότι μια απλή γραφειοκρατική απόφαση περιμένουν, για να ανοίξει ξανά.

Άδειοι διάδρομοι, άδειες αίθουσες να περιμένουν φωνές παιδιών για να ζωντανέψουν.

Και η διδασκαλία υπό το βλέμμα του Ατατούρκ. Ξανά και ξανά.

Πολλοί Ορθόδοξοι θεολόγοι, ιερείς, επίσκοποι και πατριάρχες φοίτησαν στην Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης, συμπεριλαμβανομένου και του Πατριάρχη Βαρθολομαίου. Οι φοιτητές στη Χάλκη περιλάμβαναν όχι μόνο γηγενείς Έλληνες αλλά και Ορθόδοξους Χριστιανούς από όλο τον κόσμο, προσδίδοντας στη σχολή έναν διεθνή χαρακτήρα. Επίσης, πολλοί πατριάρχες, επίσκοποι και πρώην δάσκαλοι έχουν ταφεί σε ειδική περιοχή του κήπου.

Οι θεολογικές εγκαταστάσεις περιλαμβάνουν το Παρεκκλήσιo της Αγίας Τριάδoς, κοιτώνες, αναρρωτήριο, γραφεία, και την πανεπιστημιακή βιβλιοθήκη η οποία κατέχει σημαντική ιστορική συλλογή βιβλίων, περιοδικών και χειρογράφων.

Στο παρεκκλήσιο της Αγίας Τριάδας προσκυνούμε την εικόνα της Παναγίας της "Παύσον λύπης" ή Παυσολύπης.  Μας συγκινεί μόνο με το όνομα που της έδωσαν.

Άποψη έσωθεν προς τα έξω. Διακρίνεται στο βάθος το λιμανάκι της Χάλκης.

Στη Σχολή της Χάλκης μας υποδέχεται και μας φιλοξενεί ο Επίσκοπος Προύσης και ηγούμενος της Μονής της Αγίας Τριάδος Χάλκης. Μας μιλά, τα παιδιά τον ακούν με εξαιρετικό ενδιαφέρον, καθώς μιλά τη γλώσσα τους και το αναγνωρίζουν.

Αποχαιρετούμε τη Χάλκη.

Αποχαιρετούμε και τη Σχολή της. Αποχαιρετούμε και την Πόλη μαζί με τα Πριγκηπονήσια της.

Κάτι αφήνουμε πίσω μας.

Όμως όλα τα παίρνουμε μαζί μας.

Στο ταξίδι της επιστροφής υπό βροχήν είμαστε βέβαιοι: ό,τι ζήσαμε, όπως το ζήσαμε, χτιστηκε μέσα στην ανεπανάληπτη στιγμή του. Ό,τι ζήσαμε έτσι ποτέ δε θα το ξαναζήσουμε. Χάθηκε την ίδια την επόμενη στιγμή. Σώθηκε όμως μέσα στην ίδια τη μνήμη του.